ارزیابی پتانسیل زنبورداری و تعیین جذابیت گیاهان مرتعی مورد استفاده زنبورعسل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان

هدف از تحقیق حاضر ارزیابی پتانسیل زنبورداری و تعیین جذابیت گیاهان مرتعی مورد استفاده زنبورعسل در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان در سال 1394 می­باشد. بر این اساس، مدل نهایی پتانسیل زنبورداری از تلفیق چهار معیار اصلی درصد ترکیب گیاهان شهد­زا و گرده­زا (20 امتیاز)، فاصله از منابع آبی (10 امتیاز)، جاده و مسیر دسترسی (10 امتیاز) و متوسط دما در طول دوره زنبورداری (10 امتیاز) تعیین شد. بعد از تعیین تیپ­های گیاهی به روش فلورستیک- فیزیونومیک، نمونه­برداری از تیپ­های گیاهی در منطقه معرف هر تیپ به روش تصادفی- سیستماتیک با استقرار 3 ترانسکت 300 متری و 30 پلات متناسب با نوع پوشش گیاهی منطقه انجام شد. نقشه منابع آبی منطقه و همچنین نقشه جاده با استفاده از gps، پیمایش صحرایی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) رسم شد. 134 گونه گیاهی شهدزا و گرده­زا مورد علاقه زنبورعسل از 80 جنس و 31 تیره گیاهی شناسایی شد. تیره­های asteraceae، lamiaceae و fabaceae به ترتیب با 29 (8/21%)، 23 (29/17%) و 19 (28/14%) گونه گیاهی دارای بیشترین درصد فراوانی گیاهان شهدزا و گرده­زا در منطقه هستند. همچنین نتایج نشان داد گیاهان دارای جذابیت کلاس ii و iii بیشترین حضور (9/60%) و کلاس v کمترین حضور (3/2%) را در منطقه و با توجه به بازدیدهای منظم صحرایی تاریخ و طول دوره گلدهی اکثر گیاهان منطقه مراتع ییلاقی چهارباغ خردادماه تا شهریورماه است. همچنین نتایج مدل پتانسیل زنبورداری با استفاده از gis نشان می­دهد که از کل مراتع منطقه مورد مطالعه 62/17% (4/1562 هکتار) در طبقه پتانسیل متوسط (2s)، 41/72% (765/6419 هکتار) در طبقه پتانسیل پایین (3s) و 96/9% (5/883 هکتار) در طبقه عدم پتانسیل (n) قرار گرفته است. با توجه به نتایج حدود 03/90% منطقه (17/7982 هکتار) دارای پتانسیل برای زنبورداری بوده که با رعایت اصول می­توان جهت زنبورداری اقدام و ضمن کسب درآمد، با کاهش فشار چرای دام به احیاء مرتع کمک کرد.